Maupay nga
aga ha iyo ngatanan.
Ika-30 han
Hunyo, han yana nga tuig, nag asumir ako komo Gobernador, ug hine
nga adlaw, iginplastar ko an akon mga prayoridad nga programa, ngan
ginhuhuna-huna ko, akon matutuman sakob hit tulo ka tuig nga torno.
Tugoti aka
nay niyo mag-hingaday parti han kahimtang han goberno probinsyal,
han akon pagpuruko.
Pag asumir
ko, haros wara magamit nga pondo, han probinsya tungod han ak
pinanunod nga mga baraydan. Ngani, Iban na an pondo han kanan-fourth
quarter bisan kun, ika-third quarter pala han ak pag-abot ha opisina.
Kundi
nagtrabaho nala kami, kompormi han nahimo.
1. Una ko
nga gintutukan an programa han panlawas han at mga tawo kay naabuyon
ak ha tinguha han United Nations-Milenyum Development Goals, o MDG,
nga ibanan an kapobrehan pag-abot hit tuig dos-mil-kinse (2015).
Dara kay
pangitaan man an panlawas han katawhan han kapobrehan han estado,
akon gin sisiguro nga matuman an mga programa para han kaupayan han
panlawas, labi na an mga nanay ug kabataan.
Tungod
hine, ginabay ko nga panginanohon anay an mga panginahanglan han mga
hospital ha bug-os nga probinsya, an mga personales, medisina,
ikipahes, ug mga imprastraktura.
Akon
kinaistorya, an kada nagmangulo nga nga doctor han at mga hospital,
ug ira ginkilala an pinaka importante nga problema nga angay
pagtrataron largo han goberno probinsyal. Tungod han ira ginplastar
nga mga kinahanglan iginpatuman naton an masunod:
Una,
tungod kay kulang pa man an Budget hit probinsya, hol-os nga at
gintagan hin trabaho an nakada na nga mga empleyado, nga kulang hin
mga trabahoon. An iba ngani ha ira, in ginbalhin anay ha mga
hospital nga kulang hin personales.
Ginhihingita daman naton yana, in mga paagi basi kita
maka-ing-ganyar hin mga doktor para ha mga hospital.
An mga nagtuturo nga mga
atop, ug mga ruba nga mga higamit in hinay-hinay nga aton
ginbabalyoan;
An mga barado nga mga
kanal ug tanke han mga kubeta in gin-upay naton, ug an mga mag-iha
na nga mga nakatambak nga basura, nga hadto anay naprinti pa gud ha
hospital han probinsya in aton iginpakuha han kanan probinsya truck,
ug yana pirmi na ini nakuha han basura han hospital. Ngan, mayda na
mga empleyado han Engineering Office nga permanente na nga nabulig
han paglilinis han hospital.
Yana daman, nakikipag
sumpayan kita ha mga ahensya sugad han DOH ug DBP, bangin manla
kalooyan pondohan an iba pa nga pag-repair ug pagpaursa han kalidad
han at mga hospital ha probinsya.
Ngan ginpapakusog naton an
kampanya han kalinisan ha at mga hospital, sanglit, deri mag-iiha
iglulunsad naton an paisan-isan han pinaka malinis na hospital ha
bug-os nga Eastern Samar.
Igin-aandam daman naton,
an pag-upay han emergency room han Oras District Hospital, han
Albino Duran Memorial Hospital ha Balangiga, Taft District Hospital
ug iba pa kun kalolooyan la, mamayda ta pa dugang na pondo.
Takus daman nga
pasalamatan naton an at mga doctor, nurses ug iba pa nga empleyado
han at mga ospital tungod han ira ka kontrolar han problema han
sakit nga dengue.
Parakpaki ta hira.
Aton gihap iginlulunsad an
programa kontra rabies ha aton mga Inter-Local Health Zones abir
mahipatuman an “waray tukob” nga kampanya.
Iginpapasigi daman naton,
an mga programa para maibanan an kabataan nga namamatay tikang hin
masayon malikyan nga mga sakit ug mga nanay nga namamatay tungod la
han panganak.
Ug dinhe, aton
ginpapasalamatan an aton mga kabakyang han programa ha pag-ataman
han panlawas han mga nagpapanganak pa nga mga nanay ug nanginginano
han panlawas han aton kabataan:
Damo nga salamat han mga
taga UNFPA, UNICEF, an World Health Organization, ngan Department of
Health ug han tambulig han nasud Australia tungod han waray katapos
nga ira suporta.
Salamat Miss Bel Dado han
im suporta, bisan kun hadto anay, mabagal ang ating komunikasyon
pero maiintindihan ninyo siguro, kasi nag-uumpisa pa lang tayo…noon.
Salamat Doktora Marian
Isiderio, hit im waray kabutlaw ngan waray panuroy hin suporta para
hit aton mga programa abir la mapadayon ngan mapaursa pa it mga
programa ha panlawas han at kabugtoan. Tungod han suporta han
UNICEF, World Health Organization, Department of Health,
Australian-Aid, European Commission labi na an UNFPA, naibanan na an
porsento han namamatay nga nanay tikang la han panganak.
Damo na daman an
nanganganak ha mga sentro nga mayda eksakto nga pasilidad kontra han
ha balay la nga pag-anak kaupod in partira. Kay hadto pa, agsob la
umatubang hin problema an pamilya ug danay pa nagin ka-pirdi han
kinabui han nanay.
Para ha ak, suportado ko
an kampanya nga dapat: Waray nanay nga mamamatay tikang la hin
panganak!
Niyan han Septemre,
iginlunsad naton an programa Oplan “Mabuhay Aklan” nga naghahatag
hin libre nga higamit ha Emergency Room nga hadto anay waray o
makure makaplagan, labi han mga pobrehanon nga pasyente.
Ngan, dida hine, naabot na
hin mil-dosyentos-onse (1,211) an mga nakatagamtam hine nga programa
dida ha hospital han probinsya.
Sugad man, am “Mabuhay
Aklan” in igin patuman na ha Felipe Abrigo Memorial Hospital ha
Guiuan, diin natagam-taman na hin syento-nobenta y otso (198) nga
mga pasyente an libre nga medisina ug iba pa nga higamit ha
emergency room.
Tinikangan la ine han at
plano nga paursahon an emergency nga serbisyo han mga hospital ha
probinsya.
Parti naman han serbisyo
han mga kablasanon nga at kabugtoan, inabot na daman hin tres
syentos otsenta y cuatro (384) nga mga tawo tikang hin tres syentos
otsenta (380) nga pamilya an natagan hin tambulig han aton Social
Welfare and Development Office ha ilarum han emergency assistance
nga programa nga kinantidad na hin kwatro syentos trenta y otso mil
pesos (438,000.00)
2. Ha parti naman ha
agrikultura, nga usa han ak mga prayoridad nga programa, pinaagi han
aton pakipagsumpayan han mga eksperto ha pag-aram ha pag-uma, aton
gin talinguha nga mahibaroan an mayormente nga mga problema han
kadam-an nga mga parag-uma ug an eksakto nga proyekto ug stratehiya
nga sadang makabaton hine nga mga problema;
Ngan dinhe kahurma, an
Provincial Agricultural Development Plan nga magseserbi giya han
goberno probinsyal ug mga parag-uma ha pagpaursa han pamakabuhi ha
pag-uma.
Dire daman maiha,
igpapatuman ha Barangay Can-jaway ug Sta. Fe an organic vegetable
production kay ha un-milyon nga gin aprobaran nga budget, kinarawat
na han proyekto an pauna nga dosyentos beinte singko mil pesos (P
225,000.00)
Pinaagi hine, aton
lalauman nga dire na gud kita magpipinalit ha iba nga lugar han mga
utanon ngan labot pa, organic la an produksyon hine kay haros wara
hin komersyal nga abono nga gagamiton.
Damo pa an nabuhat han at
opisina ha agrikultura sugad pananglitan han pagdistribwir ta hin
pito nga shredder machine ngadto han mga munisipalidad han San
Julian, Can-avid, Oras, Mac-Arthur ug Guiuan.
Kinarawat daman hin mga
pa’yao, in pira nga mga barangay, agud mapaursa an ira pangisdaan.
Ha parti naman han at mga
hayopan ha uma, inabot na hin (90) nobenta an nagkaada hin
artificial insemination nga karabao, baka ug kabaktinan.
Ha pase orden, kun aton
daman manunumduman, dida han ak pahayag durante han inagurasyon, gin
ayat ko an mga drug pusher nga magkooperar ha kampanya han goberno
kontra droga kay kun dire, waray nira lugar dinhe ha Eastern Samar.
Dida hine, haros usa pala
ka semana an ak pagpuroko, mayda na nagsurender hin pira ka bloke
han gintatahapan nga high-grade cocaine tikang han iginsampig ha at
mga kabaybayonan.
Nagsusunod-sunod na ine
nga mga nasurrender han cocaine, kay inabot ngani ngatanan hin
syento trese (113) ka bloke an narikopo han mga otoridad nga
nagkantidad hin sobra kinyentos ka milyones nga salapi
(568,000,000.00).
Sobra pala hin tulo ka
bulan an at pagigin gobernador…ha msunod pa nga mga bulan, dako pa
it aton mapapatuman nga mga programa.
Mayormente nga aton
tatagan hin doon, an pag-ibani han porsyento han kapobrehan nga aada
pa ha saysenta y nueve porsento (69.5%);
Labi na an kinakablas hin
pagkaon nga mga kapamilya, nga aada pa, ha trese porsento (13.8%).
Produksiyon ha uma ug
pangisda it ak kinikta nga dagmit nga solusyon hine nga aton
kapobrehan, asya man ngani nga akon gintatagan hin suporta ine nga
programa.
Kundi, mayormente hine
dinhe, it aton pag-arisgar kay kun pirmi la kita maglilinaum hiton
gobyerno, dire kita nga gayod maasenso.
Iton goberno probinsyal,
eksakto la nga mayda mga plano ug mga estratehiya agud mapaursa an
produksiyon ha uma, kundi pinaka importante an kada tagsa nga
pag-arisgar hin pananum, agud dire kita magutom.
Kay dire la ha paghambog,
hadto pa, nag-uuma ak ngada yana. Dire ak maundang hit pag-uma kay
maaram ak, aada it aton ikabubuhi ha uma.
Ha programa han panlawas,
aton tatalinguhaon nga paursahon pa an mga pasilidad ha at mga
hospital, ug kada tagsa nga sentro. Bisan pa an Sentrong Sigla ug
Philhealth, abir makadukwag pa an serbisyo ha panlawas ha at mga
tawo.
Igpapasigi daman naton an
programa han mga nanay nga nagbuburod pa,ug an pag-ataman han
kabataan.
Titinguhaon ta daman nga
mahi-hatag an serbisyo ha panubig ug sanitasyon pinaagi han at
pagmayoyo, paghatag proteksiyon ug pagbantay han at kapaligiran nga
at kinukuhaan han irinmon nga tubig ug pag-uma.
Ha edukasyon, tatagan ta
hin dugang nga pasilidad an pre-school, elementary ug high school,
labi ha mga tay-aw nga lugar agud aton mabaton an tinguha han MDG
nga tagan hin patas nga oportunidad nga makaeskoyla an ngatanan.
Damo it problema hit
probinsiya ug hit at mga tawo. Salamat hit iyo tambulig, kay kun
dire pa hi kamo, pirahay la it akon mahihimo.
Malipayon nga pagsaurog
han ika kwarenta y singko nga ka-tukod han at probinsya han Eastern
Samar.
Mabuhay tayong lahat!
Damo nga salamat.
(Running time 0:13:34)
